درباره یکی از مظاهر مهم وب 2.0
بفرمایید خوراک خوشمزه در سه سوت!
این یازدهمین شماره ستون اینترچت است! در ده شماره‌ی پیش سعی کردم مخاطب این ستون را تا حدودی با دنیای عجیب و جالب وب 2.0 آشنا کنم. در این ده هفته، از نسخ مختلف وب صحبت کردیم. شبکه‌های اجتماعی(فیس‌بوک)، فرندفید، وبلاگ‌ها و ابزارها و مظاهر نسخه‌ی دوم وب را به شما معرفی کردم و گاهی هم در این بین اخباری از دنیای وب دو مخابره نمودم!
اما حالا در این قسمت از ستون اینترچت می‌خواهم یکی از مظاهر بسیار جالب دنیای وب 2.0، یعنی ابزاری به نام «فید» یا «خوراک» را به شما معرفی کنم. ابزاری بسیار مهم، مفید، جالب و متناسب با نیاز مخاطب عصر جدید، عصر اطلاعات و سرعت!
بله! در دنیای امروز به کمک اینترنت، در کسری از ثانیه، با انبوه اطلاعات تخصصی و غیرتخصصی روبه‌رو می‌شویم در حالیکه زمان، عنصر مهم عصر ماست. حال باید چه کرد؟! تصور کنید شما می‌خواهید هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوید، قبل از رفتن به سر کار، اخبار چند خبرگزاری و روزنامه‌ی مطرح ایران و جهان را مطالعه کنید، مطالب چند وبلاگ مورد علاقه‌تان را بخوانید، وقایعی که در این روز اتفاق افتاده را چک کنید، از آب و هوا مطلع شوید، قیمت سکه و ارز را ببینید، مطالب مهم روز را بخوانید و کلاً کمی در دنیای اینترت گشت و گذار کنید و بعد روزتان را آغاز کنید. فکر می‌کنید با توجه به سرعت اینترنت در کشور ما، چند ساعت طول می‌کشد تا به همه‌ی این منابع سر بزنید؟!
اینجاست که چیزی به نام «فیدریدر» یا «فیدخوان» که با نیروی «فید» کار می‌کند، به کمکتان می‌آید و باعث میشود بدون اینکه مدتهای مدیدی را صرف حرص خوردن و زل زدن به مانیتور برای بالا آمدن(لود شدن) صفحه بکنید، بتوانید در کمترین زمان ممکن، به منابع اطلاعاتی مورد علاقه‌تان دسترسی پیدا کنید و با خیال راحت به سر کارتان بروید!
فید چیست؟
بر طبق تعریفی که نسخه‌ی فارسی دانش‌نامه آزاد «ویکی‌پدیا» ارائه می‌دهد، «فید (feed) یا خوراک، یک قالب داده است که به کاربران اجازه می‌دهد محتویاتی که مرتباً به‌روز می‌شوند را به راحتی پیگیری نمایند.» یا اگر بخواهیم به طور تخصصی این مفهوم را تعریف کنیم، باید بگوییم که :«خوراک یک سند (اغلب بر پایه‌ی XML) است که شامل گزینه‌های کوتاه درونمایه به همراه یک پیوند به نسخه بلندتر آن‌ها است. دو نوع اصلی خوراک٬ RSS و ATOM می‌باشند. هم‌اکنون وب‌نوشت‌ها و تارنماهای خبری، منابع اصلی خوراک‌ها به شمار می‌روند٬ همچنین خوراک‌ها برای پیگیری وضعیت آب‌وهوا٬ فهرست‌های برترین‌ها و آخرین نتایج جستجو نیز کاربرد دارند.»
فید ریدر چیست؟
«دنیای وبلاگ» می‌نویسد:« فیدریدر، خوراک خوان، خبر خوان همه معنای واحدی دارند. کار فید ریدر، مدیریت منابع اطلاعاتی ماست. خوراک خوان در فواصل زمانی کوتاه بصورتی اتوماتیک به منابعی که خود ما به آن معرفی کرده‌ایم یا به عبارت بهتر،آدرس فیدشان را به آن داده‌ایم، مراجعه، مطالب را گرفته و به ما عرضه می‌دارد. مشهورترین و کاراترین فید ریدر در حال حاضر «گوگل ریدر» است که وبلاگ‌نویسان از کوتاه شده آن، «گودر» هم استفاده می‌کنند.» اما مهم‌ترین عیب خبرخوان گوگل، در حال حاضر، آفلاین نبودن آن است. در حالی که خوراک‌خوان‌های خوب زیادی هم هستند که به درد اینترنت دایل‌آپ با سرعت بسیار پایین ما می‌خورند. فید ریدرهایی مانند اسنرفر(Snarfer) که هم آن‌لاین و هم آفلاین هستند. یعنی بعد از آن که آدرس خوراک منابع مورد علاقه‌تان را به این خوراک‌خوان دادید، فقط کافیست چند دقیقه‌ای به اینترنت متصل شوید و گزینه‌ی ریفرش را انتخاب کنید تا به سرعت، جدیدترین اطلاعات منبع را گرفته، ذخیره کند و شما بتوانید بعد از قطع اینترنت، به مطالعه‌ی اطلاعات بپردازید. حسن دیگر اسنرفر، این است که عکس‌ها را نیز سریع و با کیفیت خوب به شما نشان می‌دهد. اما نکته‌ی جالب دیگری که خوراک‌خوان‌ها را دوست‌داشتنی‌تر و کاربردی‌تر می‌کند، امکان دسته‌بندی مطالب است. می‌توانید وبلاگ‌های آی‌تی را جدا بخوانید، روزنامه‌ها را در یک دسته داشته‌باشید و در فولدر اختصاصی دیگری چندین سایت ورزشی را طبقه‌بندی کرده باشید و هر بار، هر کدام را که خواستید، آپدیت کرده و بخوانید.
چگونه آدرس فید سایت‌ها را بفهمیم؟
برخی از مرورگرها(مانند فایرفاکس) امکان نشان دادن آیکن فید را در باکس آدرس خود، فعال کرده‌اند و فقط کافیست روی آن آیکن کلیک کنیم تا به صفحه‌ی خوراک سایت برویم و انتخاب کنیم که می‌خواهیم این آدرس را به کدام خوراک‌خوان بدهیم. آیکن فید معمولاً یک مربع نارنجی با یک نقطه سفید در گوشه‌ی چپ و دو منحنی سفید رنگ است و یا با کلیک بر روی نشان‌های XML و Atom به آدرس خوراک می‌رسیم. البته با محبوب شدن این ابزار، بیشتر وبلاگ‌ها و وبسایت‌ها به طراحی آیکن‌های جذاب و ابتکاری برای فیدشان پرداخته‌اند و هر کدام از آیکن اختصاصی خود برای جذب مخاطب بیشتر، استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که خیلی از سایت‌ها نیز هنوز فید ندارند که البته با کمک ابزارهایی می‌توانیم خودمان برایشان خوراک درست کنیم.
اما چرا باید از خوراک خوان‌ها استفاده کنیم؟
- سرعت و دسترسی: برای ما که در منطقه‌ی محروم از نظر دسترسی به اینترنت با سرعت مناسب، زندگی می‌کنیم و بیشتر هم اینترنت دایل‌آپ داریم، استفاده از خوراک‌خوان، به دلیل سرعت بالا و رفع مشکلات دسترسی به سایت‌ها، بسیار واجب است. چون فید، فقط حاوی اصل مطلب است و حجم کمی دارد بنابرین در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری امکان خواندن همان مطالب را داریم.
- صرفه‌ی مالی: با خوراک خوان، امکان خواندن مطلب به صورت آفلاین وجود دارد. یعنی خواننده برای دقایقی به اینترنت متصل میشود، تمام مطالب را می‌گیرد و سپس به صورت آفلاین می‌خواند. با توجه به گرانی اینترنت در ایران، این امکان ایده‌آلی است.
- استفاده کننده از فید به سهولت امکان توصیه و به اشتراک گذاری مطلب خوانده شده توسط فید را دارد. در نتیجه مطلب بیشتری خوانده میشود.
توضیح اینکه فیدخوان‌ها معمولاً دکمه‌هایی مانند «share» دارند که به این وسیله می‌توانیم مطلبی که دوست داشته‌ایم را با دیگران به اشتراک بگذاریم. (در شماره‌های بعدی، به مبحث مهم «به اشتراک گذاری» در دنیای وب 2.0، نیز بیشتر خواهیم پرداخت.)
